Vlammen op de planken

Amanda Gorman steelde de show tijdens de inwijding van Amerikaanse President Joe Biden met haar gedicht "The Hill We Climb”. De dichteres greep de natie met haar verzen en werd een bestseller auteur kort na haar wervelende performance. Ook podiumbeest Sascha Reunes kent de knepen van het vak inzake poetry slam en geeft haar tips ten beste. “De rode draad is ritme, energie en een passie voor het woord”. Wij zetten ze nog eens op tafel voor de hongerige dichter. 

 

 8 Tips voor poëzie performen

Hou jij ook van ritmiek en van woord op een podium? Dan is slam poetry misschien iets voor jou. In 2 à 3 minuten laat je één van je teksten los op een publiek. Het is even wennen, het is spannend, het is wervelend en het is zo voorbij. De performance is de eindspurt van je inspanning, het tipje van de ijsberg. Het is een beetje zoals een goede taart bakken. Dat doe je niet alleen door er mooie kaarsjes op te zetten. Een goede voorbereiding en de juiste ingrediënten zullen je pas echt laten vlammen op de planken. Hier vind je alvast enkele tips and tricks om mee aan de slag te gaan.


TIP 1: Noteren

Misschien heb je een dagboek. Fijn. Je hebt dus al wat geschreven. De kans dat je hiermee naar buiten wil treden is echter miniem. Koop dus een notitieboekje. Koop het vandaag nog en verlaat het huis nooit zonder. Kleine voetnoot voor de vrouwelijke poëten, zoek een formaat dat in je handtas past...of koop een grotere handtas, whatever works. Het is misschien een detail maar zelf hou ik het op boekjes die niet gelijnd of geruit zijn, het geeft me meer vrijheid. Zoek vooral een boekje dat je prikkelt, dat je graag vastneemt. Het zal snel je nieuwe beste vriend worden aan wie je al je kleine en grote hersenspinsels toevertrouwt.  


De woordspelletjes, het gekrabbel en de onsamenhangende fragmenten gaat geen mens ooit lezen dus censureer jezelf niet. Schrappen doe je later, veel later. Neem de vrijheid om die “Is dit wel goed genoeg?”-filter in je hoofd te vervangen door een open deur en geef doorgang aan alle woorden die naar buiten willen, hoe banaal ook. Dat schelle stemmetje dat zegt dat de door jou net bedachte zin geen poëzie is, kan je beter uit je leven verbannen. Dat stemmetje heeft nog nooit iemand geholpen. Schrijf alles op. Alles. Hoe meer materiaal je hebt, hoe makkelijker het wordt om te mixen en te matchen en uiteindelijk over te houden wat je ook na een tweede en derde lezing nog goed vindt.


TIP 2: Observeren

Zit je op een volle tram, op een saai familiefeest, in een hippe koffiebar of in een klein zwemhokje? Spits je oren want hier valt goud te rapen. Andere mensen drukken zich vaak verrassend uit. Laat je inspireren door hun toevallige alliteraties en charmante vergelijkingen. De man die op café zit en aan de telefoon zegt: “Ja ja schatje, ik zit net op de tram” of de anderstalige vrouw die met een brede glimlach laat weten dat ze de man van haar leven leerde kennen op het strand.
Heb je kinderen? Noteer hun grappige en ontwapenende uitspraken. Je databank met losstaande (stukken van) zinnen zal nog van pas komen. En dit zijn enkel nog maar de verbale indrukken. Laat je vooral ook inspireren door de blik van een toevallige voorbijganger, de tic nerveux van de kassiere, de te korte broeken van de buurjongen en de blos op de wangen van je grootmoeder.


TIP 3: Lezen

Lezen laat toe om te leren. Andere schrijvers kunnen beelden scheppen die je zin doen krijgen om hetzelfde te doen. Koester hen en ga op zoek naar je eigen stijl. Je wil poëzie schrijven maar er is echt geen reden om je te beperken tot het lezen van dichtbundels. Laat je ook verrassen door theaterteksten of romans.


TIP 4: Luisteren

Ga naar “open mic-sessies”.  Er bestaan tal van mooie initiatieven waar poëten wekelijks of maandelijks hun teksten delen en waar liefhebbers van het woord komen genieten van jong talent en vaste waarden (Mama’s open Mic, Yos OpenMic, Ballonnenvrees, Grab the Mic Wednesdays,...).


TIP 5: Experimenteren

Het leuke en misschien ook het moeilijke aan slam poetry is dat er geen regels zijn, geen beperking in lengte dus en geen voorschriften qua structuur. Gebruik je een strak eindrijm of tussenrijm? Prima. Doe je dat niet? Even prima. Dit zorgt ervoor dat je tijdens slam poetry avonden de meest uiteenlopende artiesten ziet optreden; rappers die het even zonder beat doen, schrijvers van kortverhalen, publicerende dichters, acteurs die een monoloog brengen,... De rode draad is ritme, energie en een passie voor het woord en binnen dat kader is er heel veel plaats voor frisse ideeën.


TIP 6: Thema bepalen

Alle goede slammers die ik ken, hebben minstens één tekst met een maatschappijkritische korst op. Ik verteer dat goed maar apprecieer het ook als een poëet zijn repertoire breed houdt en plaats maakt voor andere thema’s. Daag jezelf uit en stop geen zeven hete hangijzers in één tekst. Puur je idee uit, ga op zoek, graaf. Ik heb al fantastische teksten gehoord over Congo maar even goed over aardbeientaart. Slam poetry is vurig en heel erg uptempo. Het publiek wordt bedolven onder ritmische woordspelingen en metaforen. Zorg dat ze iets kunnen oppikken uit de tekst, anders schiet je performance z’n doel voorbij.

 

TIP 7: Tijd maken

Plan elke week een aantal momenten in waarop je schrijft en beschouw dit als een werkafspraak. Als vrienden bellen om koffie te gaan drinken en je antwoordt dat je aan het schrijven bent, dan vinden ze dat heel vaak geen valabel excuus om niet mee te gaan. Zeg dat je aan het werken bent en het wordt plots een heel ander verhaal. Of beter nog, schakel je telefoon gewoon een paar uur uit. Heerlijk. Ook gewoon even helemaal niks doen helpt je ongetwijfeld bij het schrijfproces.


TIP 8: Je tekst leren

Respecteer je werk en leer je tekst, hij is heus goed genoeg. Oefen voor de spiegel, voor je partner, lees luidop, neem hem op met je camera,...studeer. Een gekende tekst kan je veel krachtiger overbrengen. Het wordt makkelijker om contact te maken met je publiek als je niet staat te bladeren in je notitieboekje. Je tekst vanbuiten leren heeft nog een extra voordeel; niemand ziet je trillende handen! Dat is wel even anders als je een papier vasthoudt. Het publiek is heel vergevingsgezind. Niemand gaat er wat van denken als je een stukje tekst vergeet. Vind je het toch wat te spannend om zonder papier op de planken te staan, gebruik dan dik papier (dat zie je minder trillen) of een tablet maar verstop je er niet achter. Het publiek wil je zien. En terecht. Je hebt aan je tekst gewerkt, wees er trots op en laat anderen er maximaal van genieten.


Hoog tijd dus om naar de winkel te rennen om dat notitieboekje, onderweg je oren te spitsen, je telefoon uit te schakelen en literair los zu gehen. Succes!

 

Verschenen in VERZIN juli 2014
Door Sacha Reunes
Foto: © Pixabay

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------

VERZIN brengt je driemaandelijks interviews met bekende schrijvers en aanstormend talent, schrijftips en -advies.

Kan je niet genoeg krijgen van VERZIN? Abonneer je en krijg hét magazine dat je aan het schrijven zet, vier keer per jaar in de bus. 

Gepubliceerd op

4 mrt. 2021