Opleiding Schrijver in het Deeltijds Kunstonderwijs: een gids

Wie beter wil leren schrijven, kan kiezen uit een breed gamma aan cursussen, workshops, schrijfweekends en andere lesvormen. Doorgaans duren die enkele avonden tot enkele dagen. Als je het hele jaar door wekelijks les wil volgen, kun je o.a. terecht in het deeltijds kunstonderwijs (DKO) voor de opleiding ‘Schrijver’, ongeacht of je net begint of al heel wat ervaring hebt.

 

Er zijn in ons land verschillende instanties die schrijfopleidingen aanbieden, van Creatief Schrijven over WISPER tot tal van private initiatieven. Maar de grootste en meest uitgebreide van allen is gewoon het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. Dat klinkt een beetje suf, denk je misschien. Think again! Als we ‘kunstacademies’ of ‘conservatoria’ zeggen, dan klinkt het allicht heel wat hipper. De schrijfopleidingen van de overheid kun je volgen aan de vele academies van het deeltijds kunstonderwijs (DKO) die over het land verspreid zijn. Naast academies voor muziek, beeldende kunst (in de volksmond ‘tekenscholen’), toneel en dans heb je ook academies voor woordkunst en schrijven. In veel academies worden meerdere disciplines tegelijk aangeboden, zoals bijvoorbeeld in de Academie Muziek-Woord in Berchem, de Gemeentelijke Academie voor Muziek, Theater en Dans in Maasmechelen, de Podiumacademie Lier (muziek, woordkunst, drama en dans) of STAP Roeselare (dans, muziek en woord).

De opleidingen van het DKO vallen samen met het gewone schooljaar en duren dus tien maanden. Ideaal voor wie niet even een korte cursus wil volgen maar graag doorlopend met schrijven bezig is, als hobby of meer. Per week zijn er doorgaans drie contacturen en een volledige opleiding (die uiteraard niet verplicht is) loopt over drie jaar. Na drie jaar studeer je af als Schrijver.

 

‘s Middags, ‘s avonds of in het weekend

Sinds de richting Schrijver werd hervormd in 2021, zijn er vier volwaardige richtingen: Poëzie, Proza, Literaire non-fictie en Dramateksten. Onder Literaire non-fictie vallen ook (auto)biografie en column. De richting Dramateksten overkoepelt toneel, scenario en luisterspelen of podcasts. 

Keuze genoeg, ook in jouw buurt, want volgens het overzicht op de website van Creatief Schrijven kan je het schooljaar van 2025-2026 op 44 plaatsen in Vlaanderen de richting Proza volgen en op 27 plaatsen Poëzie. Literaire non-fictie werd in 13 academies aangeboden en Dramateksten in 15. De meeste academies combineren verschillende richtingen. Er is wel een groot verschil tussen de academies onderling. Kleinere vestigingen voegen de cursisten van de verschillende richtingen soms samen in één groepje, terwijl een groot instituut als de Podiumacademie Lier per richting meerdere klassen heeft en ook nog eens een oriëntatiejaar aanbiedt voor wie graag van alles wil proeven. Waar er meerdere klassen zijn, en dat is aan veel academies het geval, kun je meestal ook kiezen of je les wilt volgen op een namiddag, een avond of in het weekend. 

 

Leren met en van elkaar

De academies hebben dus een grote vrijheid in de manier en de tijdstippen waarop ze hun opleidingen organiseren, maar allemaal hebben ze het voordeel van de tijd: een volledig schooljaar met een wekelijks contactmoment geeft de gelegenheid om de opleiding breed open te trekken. Er is ruimte voor theoretische achtergrond, voor het lezen en bespreken van literatuur en uiteraard voor (veel) zelf schrijven. Je krijgt feedback en tips op maat en gaandeweg krijg je een persoonlijk traject uitgestippeld. Doordat er in kleine groepen gewerkt wordt, leer je ook met en van elkaar. En vaak ook van gastsprekers, schrijvers, uitgevers of andere mensen uit het literaire veld die uitgenodigd worden voor een workshop of een lezing.

Wat opvalt, is dat ook veel van de docenten in het DKO gepubliceerde en soms bekroonde auteurs zijn, die zelf het klappen van de zweep kennen en hun ervaring kunnen doorgeven. Een greep uit de overvloed: Sylvie Marie (Gent), Kris Van Steenberge (Lier), Runa Svetlikova (Berchem) David Troch (Gent) en Lies Van Gasse (Lier). 

Maar de leerlingen zelf zijn ongetwijfeld het mooiste uithangbord van het deeltijds kunstonderwijs. Elke academie heeft al wel een schrijver, dichter of scenarist afgeleverd die het ver geschopt heeft. Elk jaar studeert er wel ergens iemand af die opgepikt wordt door een uitgeverij. Al is dat niet het belangrijkste doel van het DKO: dat is en blijft mensen de kans geven om minstens een heel jaar plezier te beleven aan en beter te worden in iets dat ze graag doen. 

Is dat iets wat jij ook wilt? Je vindt vast een academie in jouw buurt. Inschrijven kan in de meeste DKO's vanaf 1 juni.

 

-----------------------------------------------------------------------------

Verschenen in VERZIN zomer 2022

Door Peter Mangel Schots